Ahmed Şiranî (1880 – 1942), Osmanlı Devleti’nin son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında yaşamış Gümüşhaneli bir İslam alimi (ulema), müderris ve yazardı. Memleketi Şiran’a atfen Şiranî lakabıyla tanınmıştır.
1880 yılında Gümüşhane’nin Şiran kazasına bağlı Karaca köyünde, çiftçilikle uğraşan Mahmut Ağa’nın oğlu olarak dünyaya geldi. Medrese eğitimi alarak Hicri 1327 (1909) yılında icazet aldı. Henüz mezun olmadan bir yıl önce girdiği sınavı kazanarak, kadı yetiştiren Medresetü’l-Kuzât’a dahil oldu ve buradan da Hicri 1332 (1914) tarihinde iyi derece ile mezun oldu.
Eğitimini tamamladıktan sonra müderrislik (medrese hocalığı) yapmaya başladı. Hicri 1331 (1912-1913) yılında Fatih Camii’nde ders verdi. Medreselerin “İbtidai Hariç” olarak adlandırılan ilk kademesinde müderrislik yaptıktan sonra, 1 Eylül 1919 tarihinde yüksek öğrenim düzeyindeki Sahn Medresesi’nde Fıkıh (İslam Hukuku) müderrisliğine atandı.
Ahmed Şiranî, dönemin önemli kurumlarından Darü’l-Hikmet-i İslamiye’de de görev aldı. 5 Ağustos 1918’de bu kurumun Birinci Sınıf Katipliği’ne, 5 Ekim 1922’de ise Üyeliği’ne tayin edildi. Kısa bir süre kurumun yayın organı olan “Ceride-i İlmiye”nin müdürlüğünü de yaptı (28 Ocak 1919 – 9 Nisan 1919). Bu kurumda görev yapması, kendisi gibi üye olan Bediüzzaman Said Nursi ile yakınlığını pekiştirmiştir.
Cumhuriyetin kurulması ve yeni düzenlemelerle birlikte kariyerinde kesintiler yaşadı. Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nin açılmasıyla Darü’l-Hikmet-i İslamiye’deki görevi sona erdi ve açıkta kaldı. 14 Şubat 1923’te yeni kurulan Umur-u Şer’iye ve Evkaf Vekaleti’ne bağlı Medresetü’l-İrşad’ın müdürlüğüne atandıysa da, 3 Mart 1924’te medreselerin kapatılmasıyla bu görevi de sona erdi. 1 Ekim 1925’te Konya İmam Hatip Okulu’na müdür ve öğretmen olarak atandı, ancak bu okulun da 1 Eylül 1926’da kapatılmasıyla eğitim-öğretim hayatından tamamen çekildi.
Ahmed Şiranî, eleştirel yazıları nedeniyle de sıkıntılar yaşadı. Şeyhülislam hakkındaki “Mersiye-i Medaris” başlıklı yazısı üzerine takibata uğradı ve Divan-ı Harb-i Örfi tarafından 20 Ocak 1916’da bir sene hapis ve 25 lira para cezasına çarptırıldı, maaşı da yaklaşık iki yıl kesildi. Cumhuriyet döneminde de İstiklal Mahkemeleri’nde yargılanmış ancak aklanmıştır.
Eğitimcilikten ayrıldıktan sonra bir süre yayıncılıkla uğraşan Şiranî, Medrese İtikatları, Hayrü’l-Kelam ve İ’tisam adlarında üç dergi çıkardı.
Bediüzzaman Said Nursi, Risale-i Nur Külliyatı’nda Ahmed Şiranî’den (bir yerde sehven Şirvanî olarak geçer) ve onun gibi bazı insaflı İstanbul alimlerinden (Fetva Emini Ali Rıza, Mehmed Âkif, Şevket Efendi vb.) övgüyle bahsetmiş, bu zatların Risale-i Nur’a gösterdikleri takdir ve hüsnüniyet sebebiyle İstanbul hocalarına dost olduklarını ifade etmiştir.
Ömrünü ilim, eğitim ve yayıncılıkla geçiren Ahmed Şiranî, 1942 yılında vefat etmiştir.
